Thanh Tuyền (sinh ngày 29 tháng 10 năm 1947 tuổi Đinh Hợi) tên thật là Phạm Như Mai. Gia đình nghèo, có 15 anh chị em, Thanh Tuyền là chị hai. Từ nhỏ, gánh nặng gia đình đã đè lên vai người cô con gái nhỏ.

Năm 1959, đoạt giải Thần đồng Đà Lạt với ca khúc Nắng đẹp miền Nam sáng tác của Lam Phương. Đầu thập niên 1960, Thanh Tuyền vừa đi học vừa đi hát ở đài phát thanh, được người cậu chỉ bảo những nhạc lý cơ bản. Trong một lần thu thanh tại đài phát thanh ca khúc Vọng gác đêm sương của Nhạc sĩ Mạnh Phát, thì chính người tác giả ấy cảm nhận được độ trong trẻo, cao vút của tiếng hát này, và nhờ Nguyễn Văn Đông mang tiếng hát chim sơn ca miền đất lạnh về nơi phồn hoa đô hội nuôi dưỡng ước mơ làm ca sĩ.

Rồi nhân dịp nghỉ hè, Trường Bùi Thị Xuân tổ chức phát thưởng bế giảng năm học, mời Nguyễn Văn Đông đến dự lễ. Đến phần văn nghệ, người dẫn chương trình giới thiệu “nữ sinh Như Mai hát tặng cho khách quý đến từ Sài Gòn”. Giọng cô nữ sinh Bùi Thị Xuân lảnh lót cất lên, khỏe khoắn đầy nội lực thanh xuân, âm vang làm rộn rã cả sân trường.

Nguyễn Văn Đông lên chương trình đào tạo và đặt tên mới cho Như Mai là Thanh Tuyền, ý muốn nói là giòng suối xanh của Cao nguyên Đà Lạt. Chỉ trong vòng 8 tháng có mặt ở thủ đô Sài Gòn, Thanh Tuyền đã có đĩa và băng nhạc giới thiệu với người yêu nhạc. Như con chim lạ từ xứ sương mù, một bông hoa rừng còn đẫm ướt hơi sương, Thanh Tuyền nhanh chóng chiếm được sự mến mộ của người yêu nhạc thủ đô, sánh vai cùng đàn anh đàn chị trên Đài Phát Thanh, trên sân khấu Đại Nhạc Hội, phòng trà ca nhạc, được báo giới Sàigòn không tiếc lời ca ngợi. Năm ấy, Thanh Tuyền vừa đúng 17 tuổi.